Για τους Θάσιους το ελαιόλαδο αποτελούσε ένα βασικό διατροφικό στοιχείο από των αρχαιοτάτων χρόνων. Αυτό επίσης αποτελούσε τροφή στους λαούς της Μεσογείου από τους προϊστορικούς χρόνους.

Από τα μέσα της δεκαετίας του 1950 διαπιστώθηκε ότι λαοί που διατρέφονται με ελαιόλαδο παρουσίαζαν σε πολύ μικρό ποσοστό Καρδιαγγειακά Νοσήματα (εγκεφαλικό, έμφραγμα μυοκαρδίου κλπ). Η ανάγκη για την έρευνα αυτή προήλθε από το γεγονός ότι το 50% των θανάτων των ανθρώπων, τότε αλλά και σήμερα, οφείλεται στα Καρδιαγγειακά Νοσήματα. Δικές μας παρατηρήσεις στο νοσοκομείο Καβάλας, για τα τελευταία 20 χρόνια, έδειξαν ότι οι κάτοικοι της Θάσου εμφανίζουν πολύ λιγότερα εμφράγματα του μυοκαρδίου από ότι οι κάτοικοι της ηπειρωτικής περιοχής του νομού Καβάλας.

Λαοί της βορείου Ευρώπης (Φιλανδοί, Ολλανδοί, κλπ) οι οποίοι τρέφονται με πολλά ζωικά λίπη πάσχουν πολύ περισσότερο από Καρδιαγγειακά Νοσήματα σε σχέση με τους μεσογειακούς λαούς (Ιταλούς, Έλληνες, κλπ). Μελέτες έδειξαν ότι τα λιπαρά οξέα που προέρχονται από τα ζωικά λίπη, και τα οποία λέγονται κεκορεσμένα λιπαρά οξέα, είναι επιβλαβή για τον οργανισμό του ανθρώπου διότι προκαλούν αρτηριοσκλήρωση. Αντίθετα τα φυτικά λίπη περιέχουν πολυακόρεστα και μονοακόρεστα τα οποία όπως θα δούμε στην συνέχεια προστατεύουν τον οργανισμό.

Η ευεργετική δράση του ελαιόλαδου οφείλεται στην σύνθεση του και ιδιαίτερα στην πλούσια περιεκτικότητα σε μονοακόρεστα λιπαρά οξέα τα οποία αντιπροσωπεύονται κυρίως από το ελαϊκό οξύ. Το ελαϊκό οξύ βρίσκεται στο ελαιόλαδο σε ποσότητα 56% έως 83% αναλόγως της προέλευσης του ελαιολάδου. Επίσης στο ελαιόλαδο βρίσκονται πολυακόρεστα ελαϊκά οξέα όπως το λινολεϊκό οξύ. Πρόσφατες μελέτες, του καθηγητή Καφάτου, έδειξαν ότι τα λιπαρά οξέα του ελαιόλαδου ομοιάζουν με τα λιπαρά οξέα που περιέχονται στο μητρικό γάλα. Οι μελέτες έδειξαν ότι η οξειδωμένη Χοληστερίνη, η οποία αποτελεί ένα σημαντικό παράγοντα πρόκλησης Καρδιαγγειακών νοσημάτων, αυξάνει με διατροφή πλούσια σε ζωικά λίπη (κεκορεσμένα) ενώ αντίθετα μειώνεται με διατροφή πλούσια σε φυτικά λίπη (μονοακόρεστα, πολυακόρεστα).

Σήμερα γνωρίζουμε ότι αν κάποιος αντικαταστήσει τους υδατάνθρακες με ίση θερμιδική ποσότητα με ζωικά λίπη τότε η χοληστερίνη αυξάνει, ενώ εάν τα αντικαταστήσει με φυτικά λίπη και ιδιαίτερα με ελαιόλαδο τότε η χοληστερίνη ελαττώνεται. Όπως όλοι γνωρίζουμε τα λίπη δεν διαλύονται στο νερό (αν ρίξουμε μια κουταλιά λάδι σε ένα ποτήρι νερό αυτό θα μείνει αδιάλυτο επάνω στο νερό). Η χοληστερίνη και τα υπόλοιπα λιπίδια είναι ιδιαίτερα χρήσιμα για τον οργανισμό μας και για να μπορούν να κυκλοφορούν στο αίμα είναι ενωμένα με μαζί με κάποιες ουσίες που λέγονται πρωτεΐνες. Μερικές από τις πρωτείνες αυτές προκαλούν βλάβη στα αγγεία του οργανισμού μας, ενώ άλλες τα προστατεύουν. Τα μονοακόρεστα λιπαρά οξέα, που όπως είπαμε βρίσκονται σε μεγάλες ποσότητες στο ελαιόλαδο, επιδρούν ευνοϊκά στις καλές λιποπρωτείνες τις οποίες αυξάνουν και ιδιαίτερα αυξάνουν την λιποπρωτείνη (HDL) η οποία είναι ενωμένη με την καλή χοληστερίνη. Αποδείχτηκε ότι τροφή πλούσια σε ελαιόλαδο αυξάνει τις πρωτείνες αυτές και έτσι προστατεύεται ο οργανισμός μας.

Επίσης υπάρχουν μελέτες που αποδεικνύουν ότι τροφή πλούσια σε μονοακόρεστα συνοδεύεται από χαμηλότερα επίπεδα αρτηριακής πίεσης, ενώ τροφή πλούσια σε ζωικά λίπη αυξάνει την αρτηριακή πίεση.

Διαβητικοί ασθενείς που ρυθμίζονται με ινσουλίνη έχουν καλύτερη ρύθμιση όταν η διατροφή τους είναι πλούσια σε ελαιόλαδο.

Το αίμα μας, όταν βρίσκεται κάτω από ορισμένες συνθήκες, πήζει μέσα στον οργανισμό μας και προκαλεί θρόμβους και εμβολικά επεισόδια. Αποδείχθηκε ότι τα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα προστατεύουν από τις θρομβώσεις, έχουν δηλαδή μια αντιθρομβωτική δράση.

Στον οργανισμό μας κυκλοφορούν κάποιες ουσίες οι οποίες λέγονται ελεύθερες ρίζες και είναι πολύ βλαπτικές για τα κύτταρα του οργανισμού μας. Τις ρίζες αυτές εμποδίζει να κάνουν βλάβες στα κύτταρα το ελαιόλαδο τόσο με το ελαϊκό οξύ όσο και με τις βιταμίνες Ε και Α. Το ελαιόλαδο που όπως είπαμε είναι πλούσιο ελαϊκό οξύ, σε βιταμίνη Ε και βιταμίνη Α εμποδίζει την χοληστερίνη να οξειδωθεί και να δημιουργήσει την αρτηριοσκληρωτική πλάκα στις αρτηρίες μας. Η αρτηριοσκληρωτική πλάκα είναι ένα μόρφωμα που αποφράσσει τις αρτηρίες και στο τέλος προκαλεί εγκεφαλικό επεισόδιο ή έμφραγμα μυοκαρδίου. Όλες οι επιστημονικές εταιρείες που ασχολούνται με την πρόληψη της αρτηριοσκλήρωσης, συμβουλεύουν η δίαιτα μας να έχει 35% λιπίδια και από αυτά το 25% να είναι κορεσμένα (ζωικά λίπη) το 50% να είναι μονοακόρεστα (ελαιόλαδο) και το 25% να είναι πολυακόρεστα. Πέρα όμως από την ευνοϊκή δράση του ελαιόλαδου στα καρδιαγγειακά νοσήματα, αυτό εξασκεί ευνοϊκή δράση στο στομάχι και την χοληδόχο κύστη βοηθώντας να γίνει καλύτερη πέψη.

Μπορούμε λοιπόν να πούμε ότι το ελαιόλαδο, αυτό το ευλογημένο προϊόν, είναι πέρα από ένα διατροφικό στοιχείο και μια θεραπευτική ουσία. Νομίζω ότι οι κάτοικοι του νησιού ευνοημένοι από την τύχη διατρέφονται με μια ουσία που έχει θεραπευτικές ιδιότητες. 

Dr. Αργύριος Τυρολόγος
Ιατρός Καρδιολόγος

Πρ. Δ/ντής Καρδιολογικής Κλινικής
Νοσ. Καβάλας.