Εξόρυξη μαρμάρου

Σύμφωνα με στοιχεία του ΓΕΩ-Τ.Ε.Ε. (παρ. A.M.), το 1991 υπήρχαν 21 λατομεία στη Θάσο που λειτουργούσαν νόμιμα και 8 που λειτουργούσαν παράνομα (1 στην περιοχή Λιμένα και 7 στην περιοχή Παναγίας). Η συντριπτική πλειοψηφία τους εντοπίζεται στο ΒΔ τμήμα του νησιού μεταξύ των χωριών Ραχώνι, Θάσος και Παναγία, δηλαδή στο τμήμα όπου υπάρχουν και οι τελευταίες εναπομείνασες άκαφτες εκτάσεις δάσους. Οι περιοχές Μούργεια (2 λατομεία) και Σαλιάρη (20 λατομεία) παρουσιάζουν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον από άποψη αποθεμάτων και ποιότητος.

Τα περισσότερα λατομεία ξεκίνησαν να λειτουργούν μετά το 1977, όταν έπαψε η εξόρυξη μαρμάρου από την Πεντέλη Αττικής. Από το 1979 το λευκό μάρμαρο της Θάσου (γνωστό από την αρχαιότητα και σε ευρεία χρήση στους ρωμαϊκούς χρόνους), γίνεται περιζήτητο και εξάγεται κυρίως σε αραβικές χώρες. Η μεγάλη ζήτηση, σε συνδυασμό με την έλλειψη άλλων κοιτασμάτων λευκού μαρμάρου στην Ελλάδα, οδήγησε στην άναρχη λατόμευση των μαρμαροφόρων περιοχών του νησιού. Η παραγωγή από 3.500 κυβικά το 1978, φτάνει τα 50.000 κυβικά το 1984!

Η εξόρυξη μαρμάρου όμως έχει μια σειρά από επιπτώσεις σύμφωνα με τους Ν. Ελευθεριάδη και Δ. Εμμανουλούδη (1992):

Περιβαλλοντικές:

  • Καταστροφή του δάσους.
  • Καταστροφή του εδάφους και διάβρωση.
  • Απορρύθμιση της υδατικής οικονομίας,
  • Στέρηση καταφυγίου και τροφής για τα άγρια ζώα.
  • Ηχορρύπανση.
  • Ρύπανση από σκόνη.

Αισθητικές:

  • Καταστροφή φυσικών στοιχείων του τόπου.
  • Εξαφάνιση οπτικών γραμμών τοπίου,
  • Εμφάνιση ανθρωπογενών χαρακτηριστικών.
  • Εικόνα εγκατάλειψης,
  • Περιορισμένη παρουσία κάθε μορφής ζωής.

Κοινωνικές:

  • Καταστροφή αρχαίων λατομείων,
  • Εξαφάνιση πηγών και αλλοίωση των ορίων υπόγειων υδροκριτών.
  • Κίνδυνοι πρόκλησης πυρκαγιάς.
  • Μείωση αξίας κατοικιών και οικοπέδων,
  • Κίνδυνοι και θόρυβοι κατά τη μεταφορά στα χωριά και τα ferry boats


Οι εκμεταλλευτές του μαρμάρου, παρά την κατακραυγή, προτείνουν να λειτουργούν 50 λατομεία στην περιοχή Σαλιάρη και 100 σε άλλες περιοχές του νησιού, περιμένοντας κέρδη 50 δις (δραχμές) το χρόνο και για 100 χρόνια! Μπορούμε να φαντασθούμε την εικόνα της Θάσου σε μια τέτοια περίπτωση; Από τους ιδιοκτήτες των λατομείων, ελάχιστοι είναι Θάσιοι, με αποτέλεσμα τα περισσότερα χρήματα από την εκμετάλλευση να μη μένουν στο νησί. Ακόμη, αν υπολογίζονταν οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις ως οικονομικό κόστος, το παραπάνω ποσό θα μειωνόταν, γιατί, αντί να καταλήξει στις τσέπες των επιτήδειων, σημαντικό ποσοστό θα πήγαινε στην αποκατάσταση και προστασία του περιβάλλοντος.

Έτσι, οικονομικά και περιβαλλοντικά, η εκμετάλλευση μαρμάρου είναι προβληματική. Δυστυχώς, οι ελληνικές κυβερνήσεις, λόγω του συναλλάγματος που προέρχεται από τις εξαγωγές, ανέχονται τις καταστροφικές πρακτικές που εφαρμόζονται σε ορισμένες από τις ομορφότερες περιοχές της Θάσου. Οι υπεύθυνοι για την πυρκαγιά του '85, που σύμφωνα με το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας ξεκίνησε από μαρμαρολατομείο στη δασική θέση Φουρνί, παραμένουν ατιμώρητοι.